İş kanununa tabi olarak çalışan milyonlarca işçinin olası bir işten ayrılma durumunda haklarını alabilmesi için ya işçinin iş sözleşmesini haklı nedenler ile feshetmesi ya da işverenin iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın feshetmesi gerekmektedir. Dolayısı ile eğer işçi haklı bir neden yokken iş sözleşmesini feshederse veya işveren haklı bir nedenle iş sözleşmesini feshederse işçi tazminat haklarını alamayacaktır. Bu nedenle haklı fesih nedenlerinin neler olduğu çok önemlidir. Aşağıda bu konuyu inceleyeceğiz.
Bursa Avukat ve Bursa İş Hukuku Avukatı olarak genel anlamda İş Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih halleri konusundaki tüm sorularınızı Bursa İş Hukuku Avukatı Av. İrfan Şengül’e sorabilirsiniz.
İşçinin Haklı Fesih Halleri
İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı İş Kanunu’nun 24. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I- Sağlık Sebepleri
- İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa
- İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa
II- Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri
- İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa
- İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa
- İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa
- İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa
- İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse
- Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa
III. Zorlayıcı Sebepler
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa
Yukarıda maddeler halinde yazılı durumlardan birisinin veya birden fazlasının olması halinde işçi, haklı nedenle iş sözleşmesini derhal feshedebilir ve eğer bir yıllık çalışma süresini doldurmuş ise kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Yukarıda maddeler halinde sayılan durumlar 4857 sayılı yeni İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenen nedenlerdir. Ayrıca 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesi de halen yürürlüktedir. 1475 sayılı kanun mülga olmuştur ancak bu kanundan sadece 14. madde yürürlükte kalmaya devam etmektedir. Bu maddeye göre aşağıdaki durumlar da haklı nedenle fesih kabul edilir:
- İşçinin askerlik görevi sebebiyle işten ayrılması
- İşçinin emekli olmak için işten ayrılması
- Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile işten ayrılması
İşçi Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkını Hangi Sürede Kullanmalıdır?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 26.maddesi’nde derhal fesih hakkını kullanma süresi düzenlenmiştir. İşçinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak haklı nedenle derhal fesih hakkı, bu çeşit davranışlarda bulunulduğunun öğrenilmesinden başlayarak 6 iş günü ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl sonra sona ermektedir. Dikkat edilirse sağlık nedenleri ve zorlayıcı nedenler açısından bir süre şartı getirilmemiştir. Bu nedenle işçi sağlık nedenleri veya zorlayıcı nedenlerden dolayı iş sözleşmesini feshetmek isterse herhangi bir süreye bağlı kalmaksızın sözleşmesini feshedebilecektir.
İşçi Haklı Nedenle Fesih Hakkını Nasıl Kullanır?
İş sözleşmesinin belirli veya belirsiz süreli olması fark etmeksizin yukarda sayılan haklı sebeplerin varlığı halinde işçi sözleşmeyi derhal feshedebilecektir. İş akdini haklı nedenle feshedecek olan işçinin öncelikle haklı fesih gerekçelerini işverene bildirmesi gerekmektedir. İşçi bakımından fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması bir geçerlilik şartı olmamakla birlikte yazılı bildirim yapılması ispat açısından elverişlilik sağlamaktadır.
Görüldüğü gibi işçinin, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi konusu özellikle sebepleri açısından oldukça detaylı bir konudur. Bu nedenle işten ayrılma sürecine girmek isteyen kişilerin alanında uzman bir iş hukuku avukatından danışmanlık almaları faydalı olacaktır. Bu bağlamda konuyla ilgili daha fazla bilgi almak için Bursa’da faaliyet gösteren Bursa İş Hukuku Avukatı Av.İrfan Şengül’e, info@avirfansengul.com e-mail adresinden veya iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
